เนื้อทราย Hog Deer

เนื้อทราย

เนื้อทราย, ทราย, ตามะแน
ชื่อไทย ทราย หรือ เนื้อทราย หรือ ตามะแน
ชื่ออังกฤษ Hog Deer, Indochinese Hog Deer, Thai Hog Deer
ชื่ออื่น ฝรั่งเศส : Cerf Des Marais, Cerf-cochon, Cerf-cochon D'Indochine สเปน : Ciervo Porquerizo De Indochina
ชื่อวิทยาศาสตร์ Axis porcinus
อาณาจักร Animalia
ไฟลัม Chordata
ชั้น Mammalia
อันดับ Cetartiodactyla
วงศ์ Cervidae
สถานภาพการคุ้มครอง ไทย สัตว์ป่าคุ้มครอง
ไซเตส : บัญชีหมายเลข 1
สถานภาพประชากร ไอยูซีเอ็น : เสี่ยงสูญพันธุ์

เนื้อทรายเป็นกวางขนาดเล็ก รูปร่างค่อนข้างหนา ขาสั้น ความยาวหัว-ลำตัว 105-115 เซนติเมตร ความสูงที่หัวไหล่ 60-75 เซนติเมตร ขนสีน้ำตาลเข้ม มีเส้นดำพาดตามแนวสันหลัง ตั้งแต่คอไปจนถึงโคนหาง ตัวผู้มักมีสีคล้ำกว่าตัวเมีย หางยาว 17-21 เซนติเมตร หนักประมาณ 50-110 กิโลกรัม

เขาเนื้อทรายข้างหนึ่งมีสามกิ่ง ยาวได้เต็มที่ 60 เซนติเมตร ทรงของเขาคล้ายเขาของกวางป่า (Cervus unicolor) ไม่มีฤดูผลัดเขาที่แน่นอน

เนื้อทรายพบตั้งแต่ปากีสถาน อินเดียตอนเหนือ แผ่นดินใหญ่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

มีชนิดย่อยสองชนิด คือ Axis porcinus porcinus อาศัยอยู่ตามที่ราบอินโด-คงคาของประเทศปากีสถาน ภาคเหนือของอินเดีย เนปาล ตะวันตกเฉียงใต้ของยูนนาน จนถึงตะวันตกของประเทศไทย อีกชนิดย่อยหนึ่งคือ Axis porcinus annamiticus พบในตะวันออกและอีสานตอนใต้ของประเทศไทย ลาว กัมพูชา ส่วนเนื้อทรายในศรีลังกา ออสเตรเลีย และสหรัฐอเมริกา เป็นสัตว์ที่มนุษย์นำเข้าไปปล่อย

เนื้อทรายชอบอาศัยอยู่ในที่ทุ่งหญ้าที่น้ำท่วมถึง ดงอ้อ ไม่ชอบอาศัยในป่าทึบ มีพื้นที่หากินกว้างราว 0.7 ตารางกิโลเมตร ตัวผู้จะดุและอาจหวงถิ่นในภาวะที่มีความหนาแน่นประชากรต่ำ

เนื้อทรายบางพื้นที่หากินลำพัง บางพื้นที่ก็อาศัยอยู่เป็นฝูง แต่เมื่อมีภัยมาถึง แต่ละตัวจะหนีกระเจิดกระเจิงไปคนละทิศคนละทาง ไม่หนีไปเป็นกลุ่ม เวลาวิ่งเข้าไปในพุ่มรกมักซุกหัวลงต่ำ เมื่อมีสิ่งกีดขวางก็จะมุดไปแทนที่จะกระโดดข้ามไปอย่างกวางทั่วไป พฤติกรรมวิ่งมุดหัวนี้คล้ายหมู จึงมีชื่อภาษาอังกฤษว่า hog deer เนื้อทรายเตือนภัยด้วยการส่งเสียงหวีดแหลม หรือเสียงเห่า เมื่อกระโดดจะชูหางขึ้นให้เห็นใต้หางสีขาว

ฤดูผสมพันธุ์อยู่ราวเดือนกันยายนถึงเดือนธันวาคม เนื้อทรายตัวผู้ไม่ได้สร้างฮาเร็มเช่นกวางส่วนใหญ่ แต่จะติดใจตัวเมียเพียงทีละตัวเท่านั้น เนื้อทรายหนุ่มจะต่อสู่กันอย่างดุเดือดเพื่อแย่งตัวเมียที่พร้อมผสมพันธุ์ แม่เนื้อทรายตั้งท้องนาน 220 - 240 (180) วัน มักออกลูกครั้งละตัว ลูกกวางวัยเด็กจะมีลายจุดทั่วตัว เมื่อโตแล้วลายจึงเลือนไป ลูกกวางหย่านมเมื่ออายุได้ 6 เดือน พออายุได้หนึ่งขวบก็เป็นผู้ใหญ่เต็มตัวแล้ว เนื้อทรายมีอายุขัยได้ถึง 20 ปี

ไอยูซีเอ็นประเมินประชากรของไว้อยู่ในระดับเสี่ยงสูญพันธุ์ (2551) ประเทศไทยเคยจัดเนื้อทรายไว้เป็นหนึ่งในสัตว์ป่าสงวนตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ปี 2503 แต่ในฉบับปี 2535 ได้ถูกตัดชื่อออกไปเนื่องจากสามารถเพาะพันธุ์ได้เป็นจำนวนมาก

จากเวปโลกสีเขียว